نهاد مقدس

متأسفانه در برخی از سکانس های سریال «دودکش» روحانی داستان که گویی اجزای بدنش از چفت و بست مناسبی برخوردار نیست با نوعی از رفتارهای سبک، انسان را یاد دلقک های شبیه سازی شده به روحانیت و آدمهای مذهبی و متدین، در فیلمهای زمان رژیم گذشته می اندازد! لذا به این بهانه قصد داریم در این نوشتار عظمت و شان این قشر را که می توان آنها را از شاگردان پیامبر و امامان شیعه دانست بیان کنیم و مدیران تلویزیون را به دقت، تأمل بیشتر و بهتر در امر تولید محصولات نمایشی شان خاصه در مواقعی که قصد ورود به عرصه ها و حوزه های خطیر از این دست دارند فرا خوانیم.

از نظر تاریخی، سازمان روحانیت شیعه، در صدر اسلام ریشه داشته است. نخستین مأموریت های تبلیغی و آموزشی علوم دینی برای تازه مسلمانان، از سوی پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ صادر شد. سپس گروه قاریان و حافظان قرآن کریم پدید آمد که به مردم دانش قرآنی آموزش می دادند. برخی از آنان در ایام غیبت پیامبر، برای مردم مدینه اقامه نماز می کردند و مسائل دینی به آنان می آموختند. بنیاد اصلی گروه آموزش و تبلیغ در مدینه، با نازل شدن آیه 122 سوره توبه شکل پیدا کرد.

امامان شیعه نیز در تداوم خط پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ تلاش می کردند تا با پرورش شاگردان، محدثان، مفسران، فقیهان و تعیین نمایندگان و نایبان، زمینه تدریجی پیدایش تشکیلاتی را پدید آورند که اعضای آن در علوم آل محمد ـ صلّی الله علیه و آله و سلم ـ متبحر بوده و رسالت آن ها، ترویج و تبلیغ این دانش ها در میان پیروان اهل بیت باشد.

با شروع غیبت کبری و قطع ارتباط مردم با پیشوایان معصوم، مسؤولیت و نقش فقیهان و دانشمندان دینی در راه تقویت و سازمان دهی فعالیت های این نهاد تاریخی و حراست از آن بیشتر شد. جایگاهی که فقهای دینی بر اساس تصریحات پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ و ائمه معصوم ـ علیهم السلام ـ از آن برخوردارند، ایجاب می کرد که دانشمندان دینی، بیش از پیش در زمینه های ابلاغ پیام مکتب نبوی و پیشبرد حوزه جعفری و ایجاد پایگاه های علمی تلاش کنند و در این زمینه ها به صورت جدی فعال باشند. بدین سان، در شهر ها و نواحی گوناگون، با تلاش و توجه فقها، مراکز تعلیمی و نهاد های آموزشی به وجود آمد یا تقویت گردید.

تشکیلات دینی پس از عصر ائمه با محرومیت از رهبری مستقیم معصوم، وظیفه خود را عمدتاً تحت زعامت یکی از فقهای طراز اول حفظ نموده و در زمانها و ادوار مختلف گاهی در بغداد، زمانی در نجف و گاه در قم یا دیگر مراکز و شهر ها از قبیل اصفهان و ری متمرکز بوده است. از این رو، می بینیم که هم زمان با غیبت صغری، قم و بغداد به عنوان دو مرکز مهم علمی به شمار آمدند که فقها و رجال علمی معتبر در آن حضور داشتند. (رسول جعفریان ، مقالات تاریخی، دفتر چهارم، ص 67)

در قرن چهارم هجری با حضور شیخ مفید در مجامع و مناظره های علمی، این تشکیلات شکل سازمانی به خود گرفت.بر این اساس، از نیمه دوم قرن چهارم، شیعیان و عالمان شیعی جایگاه اجتماعی شان را باز یافته و مرکزیت حوزه علمیه شیعه، با مدیریت و مرجعیت شیخ مفید به وجود آمد و هویت فکری شیعه تثبیت گردید.(مقالات فارسی کنگره شیخ مفید، ش74)

 از زمان شیخ مفید که دوران شکل گیری حوزه علمیه شیعه بود تا شکل گیری حوزه علمیه قم توسط آیت الله شیخ عبدالکریم حائری در سال 1300ش اتفاقات بسیار ی رخ داد که در این نوشتار نمی گنجد.

تشکیل حوزه علمیه در قم و حسن شهرت و مدیریت آیت الله حائری موجب استقبال بسیاری از علما و انتقال آنان به قم گردید. آیت الله حائری در مدت اقامت خویش در قم مهم‌ترین درس خارج حوزه علمیه را ارائه می‌کرد.
با استقرار آیت الله حائری در قم بسیاری از شاگردان او که در اراک به سر می‌بردند، از جمله اشخاص برجسته‌ای چون سیدمحمدتقی خوانساری، سیداحمد خوانساری، سیدروح‌اللّه خمینی (امام خمینی)، سیدمحمدرضا گلپایگانی و شیخ محمدعلی اراکی به قم آمدند. آیت الله حائری در مدت اقامت حدود پانزده ساله خود در قم که در اوج باروری علمی نیز بود، با مدیریت قوی خود حوزه علمی نیرومندی را به‌وجود آورد.

بعد از آیت الله حائری، آیت الله بروجردی زمامدار حوزه های علمیه شد تا اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی این بار سنگین بر دوش امام خمینی (ره) نهاده شد.

در طول این سال ها بودند افراد و نهادهایی که وجود روحانیت را مخالف منافع خویش می دیدند و همواره سعی می کردند تا چهره این سازمان مقدس را مخدوش کنند. به عنوان نمونه می توان به اقدام رضاخان در اجرای طرح « متحد الشکل کردن لباس » اشاره کرد که یکی از اهداف آن را می توان القای بی ارزش نشان دادن لباس روحانیت از جانب حاکمیت بیان کرد.که البته با هوشیاری روحانیت و مردم ملغی شد.

امروزه نیز چه در داخل و چه در خارج هستند افرادی که دانسته یا ندانسته به این نهاد مقدس حمله می کنند. یکی از حربه های این افراد استفاده از محصولات نمایشی است تا بتوانند از تاثیرگزاری سینما و تلویزیون در جهت تحقق اهدافشان استفاده کنند.

یکی از این محصولات سریال دودکش است که جز لودگی چیزی را به نمایش نمی گذارد.طی این چند قسمت اخیر سریال دودکش که کاراکتر روحانی قصه با بازی جواد عزتی وارد سریال شده، بعضا سکانس‌هایی وجود دارد که در آنها حرکات و سکناتی غیرقابل قبول و حتی توهین آمیز نسبت به شأن و جایگاه روحانیت و لباس مقدسش نمایش داده می‌شود که قطعاً تلخ و تاسف‌انگیز است.

اینکه شخصیت روحانی با آن بیان خاص و لحن خنده‌دار و رفتارهایی سبک و شبیه دلقک ها از خود نشان می دهد و حرکات و سکناتش ابداّ با وقار و سنگینی و نجابتی که از یک «روحانی» توقع داریم، نسبتی ندارد.

براستی اگر قصد و غرض کارگردان و نویسنده سریال ساختن یک شخصیت محبوب، ساده و همذات پنداری مخاطب با شیرینی و صمیمیت روحانی داستان است، هیچ راه بهتری وجود نداشت و تنها دستاویز رسیدن به چنین منظوری، دلقک بازی و رفتارهای جلف و حرکات و سکنات خارج از عرف روحانیت بود که حرمت و شأنیت این لباس را که جامه مقدس پیامبر اسلام(ص) است، مورد وهن و تمسخر قرار دهد؟!

براستی جای این سوال از حجت الاسلام انصاری روحانی، مشاور این سریال و نیز دیگر مسئولین و مدیران رسانه ملی باقی است که چگونه اجازه داده اند چنین رفتارها و حرکاتی از یک بازیگر کمدی با لباس روحانیت آن هم در شب‌های نورانی و سرشار از معرفت و معنویت ماه میهمانی خدا، به خورد مخاطبان رسانه فراگیر کشور داده شود؟!!

اما همه اینها دور از واقعیتهای موجود در حوزه‌های علمیه است. فضای تحصیلی و زندگی در حجره و حوزه‌های علمیه زیبایی‌هایی دارد که متاسفانه هنوز کارگردانی نتوانسته به خوبی آن را به تصویر بکشد. از نوع رفتارهای زیبا و دوست‌داشتنی طلاب با یکدیگر تا سرگرمی‌ها و شیطنت‌ها و مجالس دورهم نشینی و حتی نوع درس خواندن و احترام به استاد و … اما در عوض روز به روز شاهد صحنه‌های در این قاب شیشه‌ای هستیم که باید به حال مسئولین و کارگردانان امروز ماتم بگیریم.

دلمان پر است از نقدهای واردی که می‌توان بر تصاویر پخش شده از صدا و سیما و حضور بازیگرانی که آمر به منکر هستند به قلم کشید. تا به حال دلمان از سینما پر و به رسانه ملی خوش بود ولی اکنون سیما نیز چهره واقعی خود را نشان داد.